akacja / robinia akacjowa

akacja / robinia akacjowa

Robinia pseudoacacia / Robinia akacjowa, grochodrzew akacjowy

Wiosna w tym roku jest przecudowna, oferuje nam tyle dobroci, że aż nie wiadomo w co najpierw ręce włożyć 🙂 U mnie w ostatnich dniach króluje akacja, bo akurat mamy jej prawdziwy wysyp – drzewa obwieszone są białymi gronami kwiatów i nie dość, że pięknie wyglądają, to jeszcze obłędnie pachną! A i ku zdrowotności można te cudne kwiatki wykorzystać 🙂

W zeszłym roku po kilku dniach kwitnienia robinii akacjowej przyszły gwałtowne burze i kwiatki bardzo szybko opadły – w tym już od tygodnia kwitną i miodzą bardzo intensywnie i wciąż możemy się nimi cieszyć 🙂 Ja czasem gdy po drodze do pracy spotykam drzewo robinii akacjowej, zrywam sobie gronko kwiatów, żeby pachniały mi przez cały dzień 🙂

robinia akacjowa

Najbardziej znany jest chyba miód akacjowy – jeden z moich ulubionych (zalecany szczególnie przy chorobach układu moczowego, zaburzeniach krążenia, chorobach sercowych), można kwiatki smażyć w cieście naleśnikowym, dodawać do sałatek i wypieków, można je ususzyć (przechowywać w szczelnie zamkniętym słoiku, żeby nie zjadły ich nam mole), można zrobić z nich przepyszny syrop lub nalewkę, a można dodać je do kąpieli. Kwiatki można też zamrozić na później. I to wszystko z jednego gatunku drzewa! 😀

Robinia akacjowa, dla mnie od dziecka znana jako po prostu akacja (choć ta nazwa nie jest prawidłowa) przywędrowała do nas z USA jako roślina ozdobna – pan, który ją przywiózł, nazywał się Jean Robin, stąd nazwa. Jest jej coraz więcej, czasem nawet uznawana za chwast, bo jest gatunkiem bardzo inwazyjnym i bardzo szybko się rozprzestrzenia. Działa podstępnie, bo wydziela do gleby pewne związki, których nie lubią inne rośliny. Wyjątkiem są czarny bez, pokrzywy (które rosną wszędzie) i jaskółcze ziele. Tak więc zbierać kwiatki można do woli (z zachowaniem zasad oczywiście), na pewno akacjom nie zaszkodzimy 😉

robinia akacjowa

Często wykorzystuje się drewno akacjowe, bo jest twarde i odporne oraz ma dużą wartość opałową. Ale uwaga – cała roślina poza kwiatkami jest trująca! Z kwiatków robinni akacjowej robi się też pachnący olejek.

Wiecie, że oprócz akacji kwitnącej na biało istnieje też akacja kwitnąca na różowo? Nie jest tak powszechna jak biała, ale równie przepiękna. Ja ogólnie kocham drzewa robinii akacjowej, za wygląd, zapach i dlatego, że kojarzą mi się z początkiem lata i najpiękniejszym w roku czasem.

A jeśli znaliście jakiegoś masona, którego nie ma już na tym świecie, to możecie sprawić mu przyjemność przynosząc na jego grób liście akacji, które dla masonów są symbolem nieśmiertelności.

robinia akacjowa

Jakie ma składniki aktywne?

– sole mineralne
– kwasy organiczne
– glikozydy
– flawonoidy: robininę, akacetynę, kemferol i epigeninę i inne
– cukry
– olejki eteryczne: piperonal, farnezol i linalol
– garbniki

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • wzmacnia organizm
  • działa uspokajająco i nasennie
  • ma działanie moczopędne – pomocna w chorobach nerek, np. kamicy nerkowej, zapaleniach pęcherza i układu moczowego, dnie moczanowej
  • działa rozkurczowo na mięśnie gładkie układu pokarmowego
  • wspomaga leczenie nadkwasoty układu pokarmowego – zgaga, refluks
  • wzmacnia i uszczelnia naczynie krwionośne
  • poprawia krążenie krwi – rozszerza naczynia krwionośne
  • może obniżać ciśnienie krwi
  • przeciwdziała miażdżycy
  • wspomaga wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii
  • ma działanie odtruwające – można podawać po wszelkich zatruciach, także lekami, toksynami
  • wspomaga leczenie reumatyzmu i obrzęków spowodowanych niewydolnocią krążenia
  • świeże kwiatki można żuć – odświeązją oddech

flower Zewnętrznie:

  • wspomaga leczenie zapalenia spojówek i stany przemęczenia oczu – okłady z naparu
  • pomaga przy stanach zapalnych skóry

robinia akacjowa

Napar:

Łyżkę rozkruszonych suszonych kwiatów zalewamy szklanką wrzątku i pozostawiamy pod przykryciem na 15 minut. Odcedzamy. Pijemy między posiłkami w ciągu dnia – dwa razy po szklance. Herbatka ma działanie uspokajające i nasenne (coś na dobry sen! 🙂 ), a także poprawiające trawienie i wspomagające pracę wątroby.

Herbatka z kwiatów robinni akacjowej ma też działanie wzmacniające – jest świetna do popijania w okresie zimowym czy wczesno wosennym, gdy brak nam energii, w okresach rekonwalescencji, u kobiet po porodzie.

Przeciwwskazania!

Dla celów spożywczych wykorzystujemy tylko i wyłącznie kwiatki – reszta rośliny jest dla człowieka toksyczna (choć dr. Różański podaje, że surowcem są także liście – jak dla mnie w kwiatkach jest tyle dobroci, że liści już nie mam potrzeby zbierać i z nimi eksperymentować 😉 )! Objawy zatrucia to bóle brzucha, mdłości, wymioty, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia. Więc przed jakimkolwiek spożyciem dokładnie kwiatki obieramy z łodyżki i zielonych części. Jest z tym zabawy co nie miara, ale warto!

Zachować ostrożność u osób skłonnych do alergii i kobiet w ciąży.

robinia akacjowa

flower Kosmetycznie:

  • nawilża
  • ma działanie antystarzeniowe
  • wzmacnia naczynia krwionośne

Do jakiej cery można jej używać?

– sucha
– wrażliwa, skłonna do zanieczyszczeń i wyprysków
– naczyniowa
– z trądzikiem różowatym

robinia akacjowa

Kąpiel w kwiatach akacji:

2-3 duże garście suszonych kwiatów akacji, garść kwiatów lawendy, garść liści / ziela melisy lekarskiej zalewamy dwoma litrami wody i gotujemy pod przykryciem na małym ogniu przez 5 minut. Kiedy wszystkie zioła opadną na dno, odcedzamy i wlewamy do wanny z naszą kąpielą 🙂

Tonik z kwiatów akacji:

Szklankę kwiatów akacji zalewamy szklanką wody źródlanej – tak, aby kwiatki były całkowicie przykryte, a wcale nie tak łatwe je ‚utopić’ 😉 Ostawiamy na 24 godziny, odcedzamy i tonik gotowy 🙂 Można dodać do niego łyżeczkę octu winnego. Przechowujemy tydzień w lodówce lub dłużej po dodaniu naturalnego konserwantu.

Maceraty:

Przygotowujemy na bazie wody mineralnej. Można dodawać alkohol, glicerynę, witaminę C, sok cytrynowy, kwas mlekowy, octowy, białe wino.

flower

skarby lasów: jarzębina

skarby lasów: jarzębina

Sorbus aucuparia / Jarząb pospolity (Jarzębina pospolita)

Jarzębina, bo tak się to drzewko powszechnie nazywa, znana wszem i wobec, sadzona jest często przy drogach i w ogrodach jako ozdoba – jesienią wygląda przepięknie z kiściami czerwonych owoców. Ptaki je uwielbiają i my też powinniśmy, bo zawierają wiele dobrych substancji, o czym już nie każdy wie.

Owoców jarzębiny można użyć do robienia dżemów, musów (np. z jabłkami), soków lub alkoholi.

jarzebina

Jarzębiny jest kilka gatunków. Istnieje też taki o większych owocach, które nie mają gorzkiego posmaku. Drzewka z czerwonymi owocami spotkamy w Europie, Azji i na Syberii.

Ciekawostka: niegdyś owocami jarzębiny zastępowano mąkę. Używano ich też jako wabik na ptaki. O koralach chyba nie muszę wspominać? 😉

Wykorzystuje się owoce i kwiaty, rzadko liście i pączki.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A (mało), C, E, K, P, PP
– minerały: miedź, magnez, potas, sód, wapń
– kwasy: jabłkowy, cytrynowy, bursztynowy, winowy, sorbowy, parasorbowy
– sorbitol
– karotenoidy (więcej niż marchew)
– flawonoidy
– pektyny
– garbniki
– fruktoza, glukoza, sacharoza

Nas szczególnie zainteresować może obecność w jarzębinie kwasu sorbowego, który pełni rolę konserwantu. Sorbitol zaś nadaje gęstą konsystencję, utrzymuje wilgoć i jest substancją wiążącą.

jarzebina kwiaty

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • ma działanie przeciwzapalne (też kwiaty)
  • obniża poziom cholesterolu
  • pomaga przy nadciśnieniu (kwiaty)
  • ma działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe (odwar) (też kwiaty)
  • pomaga w kamicy nerkowej i innych chorobach nerek (np. dna moczanowa)
  • pomaga w chorobach pęcherzyka żółciowego (poprawia wydzielanie żółci)
  • pomocniczo w nieżytach żołądka, dwunastnicy i jelita cienkiego (też kwiaty)
  • pomaga na żylaki kończyn
  • pomaga na hemoroidy
  • pomaga przy zaparciach (spożywane w nadmiarze może wywołać rozwolnienia i działać przeczyszczająco)
  • pomaga w chorobach wątroby – łagodzi podrażnienie
  • pomaga przy bólach reumatycznych i mięśniowych (okłady)
  • działa przeciwobrzękowo (okłady)
  • pomocniczo przy grypie, przeziębianiach, gorączce (odwar z owoców 1-4 szklanki dziennie z miodem i sokiem owocowym, napar z kwiatów pół szklanki 2-4 razy dziennie)
  • oczyszcza organizm – ma działanie odtruwające
  • kwiaty: pomagają w zaparciach i mają lekkie działanie przeciwzapalne, antyalergiczne, moczopędne, żółciopędne, przeciwobrzękowe, uszczelniają naczynia

Napar z owoców

Łyżkę rozdrobnionych owoców zalewamy szklanką wrzątku, odstawiamy na cztery godziny. Odcedzamy. Pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Odwar z owoców

Łyżkę rozdrobnionych owoców zalewamy szklanką letniej wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy pod przykryciem 5 minut. Gdy ostygnie, odcedzamy. Pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Napar z kwiatów

1-2 łyżki kwiatów jarzębiny (świeżych lub ususzonych) zalewamy szklanką wrzątku. Zostawić na pół godziny pod przykryciem, odcedzić. Pić po 100 ml 2-4 razy dziennie (przy przeziębieniu można nieco więcej).

Przeciwwskazania!

Przed spożyciem trzeba owoce wysuszyć, zblanszować lub przemrozić (2 doby) – zawarty w nich kwas parasorbowy może mieć działanie wymiotne lub powodować biegunki. Jarzębina jest bezpieczna dla dzieci.

jarzebina

flower Kosmetycznie:

  • ma działanie przeciwstarzeniowe (podnosi elastyczność i sprężystość)
  • nawilża (sorbitol)
  • rozjaśnia cienie pod oczami, likwiduje obrzęki
  • wycisza rozszerzone naczynka (też kwiaty)
  • działa rozświetlająco
  • rozjaśnia przebarwienia
  • ma działanie przeciwzapalne i antybakteryjne, lekko ściągające
  • chroni przed promieniowaniem UV (karotenoidy)

jarzębina w parku

Do jakiej cery można jej używać?

– sucha
– trądzikowa
– naczynkowa
– zmęczona

Maseczki

  • odwaru z owoców lub naparu z kwiatów można użyć jak toniku przy trądziku, rozszerzonych porach, rozszerzonych naczyniach, stanach zapalnych
  • napar z kwiatów / odwar z owoców można użyć jako okładu na zmęczone oczy, przy zapaleniu spojówek
  • resztę owoców po gotowaniu można wykorzystać do zrobienia maseczki: dodać łyżkę miodu i nałożyć na pół godziny.

Ocet na kwiatach jarzębiny

  • okłady na stłuczenia, krwiaki, obrzęki
  • do skóry z problemami trądziku
  • płukanka do zniszczonych włosów

flower

tymianek

tymianek

Thymus vulgaris / Tymianek właściwy (Macierzanka tymianek)

Tymianek jakoś zewsząd mnie ostatnio atakuje 😉 Gdziekolwiek się nie obejrzę, cokolwiek czytam, tam wszędzie tymianek. Może dlatego, że sezon przeziębieniowo – grypowo – kaszlowy w pełni, a tymianek na kaszel między innymi właśnie ma pomagać. Wiedzieliście o tym? Większość ludzi zna tymianek jako przyprawę (o której nie każdy wie, że poprawia trawienie i wzmaga apetyt). A ten mały niepozorny krzaczek czyni cuda.

tymianek kwiaty

Tymianek lubi ciepło. Ja też lubię ciepło, więc lubię też tymianek 😉 Dziko rośnie głównie na południu Europy, w krajach śródziemnomorskich. Lubi słoneczko, jak ja 😉 W Polsce też jest hodowany, ale trzeba go chronić przed zmarznięciem.

Ciekawostka: w Egipcie tymianku używano do balsamowania zwłok. Brrrr. Pewnie ze względu na jego odkażające i bakteriobójcze własności 😉 Thymon to po grecku odważny.

Wykorzystuje się ziele, czyli całe (niezdrewniałe) gałązki tymianku.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A, B, C
– minerały: potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo
– olejki eteryczne: tymol, karwakrol i inne
– kwasy polifenolowe
– garbniki
– flawonoidy
– gorycze
– saponiny

Nas kosmetycznie może szczególnie zainteresować fakt, że jednym z olejków eterycznych zawartych w tymianku jest linalool – składnik, który znajdziemy często w składach kosmetyków. Tymianek zawiera także saponiny, które między innymi powodują pienienie się roztworów wodnych.

tymianek thymus vulgaris

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • wzmacnia odporność
  • ma działanie bakteriobójcze oraz grzybobójcze, przeciwzapalne (według badań ma działanie silniejsze niż antybiotyki na niektóre bakterie, a nawet działa na bakterie, które są na antybiotyki odporne)
  • ma działanie wykrztuśne – pomocny przy kaszlu
  • pomaga w dolegliwościach gardła i krtani, chrypie, anginie (płukanie naparem)
  • regeneruje uszkodzone dziąsła (płukanie naparem)
  • działa rozkurczowo
  • pomaga przy kłopotach z trawieniem, wzdęciach (1/3 szklanki naparu po posiłku)
  • pomaga przy nieżytach i podrażnieniach żołądka i jelit
  • poprawia apetyt (1/3 szklanki naparu przed posiłkiem)
  • pomaga przy problemach z wątrobą
  • łagodzi bóle reumatyczne (okłady)
  • pomaga w stanach zapalnych pochwy
  • rozgrzewa

flower Zewnętrznie

  • do inhalacji
  • przy wszelkich problemach, które pojawiają się na skórze, np. opryszczce, owrzodzeniach, grzybicach, ropniach itp itd
  • przy problemach, które pojawiają się w jamie ustnej (płukanie naparem)

tymianek

Napar

Łyżkę tymianku zalewamy szklanką wrzątku. Zostawiamy pod przykryciem na 15 minut. Odcedzamy. Pijemy po trochu 1 – 2 szklanki dziennie.

Przeciwwskazania!

Tymol – olejek eteryczny zawarty w tymianku spożywany w nadmiarze jest trucizną! Dlatego też należy ściśle przestrzegać zalecanych dawek i nigdy ich nie przekraczać. Objawy przedawkowania: nudności, wymioty, zapalenie żołądka, problemy z oddychaniem (tymol uszkadza wątrobę, nerki, serce, ośrodkowy układ nerwowy, w skrajnych przypadkach powodując zejście śmiertelne). Jeśli spożywamy regularnie, to po trzech miesiącach zrobić przerwę. Nie stosować u kobiet w ciąży, również jako niewinna przyprawa (może pobudzać skurcze macicy).

Trzeba zachować ostrożność, jak z każdym ziołem. Ale jeśli stosujemy się do zaleceń, to nic złego nam się nie stanie, a wręcz zyskamy na spożywaniu tymianku. Pamiętajmy też o tym, że tymianku nie należy gotować, bo wtedy jego dobre własności znikają.

flower Kosmetycznie:

  • odkaża, działa przeciwzapalnie
  • oczyszcza
  • włosy: płukanka (np. z rozmarynem) pomaga w leczeniu łupieżu oraz przetłuszczania skóry głowy

tymianek

Do jakiej cery można jej używać?

– tłusta
– trądzikowa

Zamiast tabletek ‚Tymianek i podbiał’

Łyżeczkę tymianku i łyżeczkę kwiatu podbiału zalewamy szklanką wrzątku. Zostawiamy pod przykryciem na 5 minut. Odcedzamy. Gdy dostatecznie przestygnie, dodajemy łyżeczkę miodu. Pijemy taką szklankę (tzn. zawartość 😉 ) trzy razy dziennie. Pomaga przy bólu gardła, drapaniu, chrypce.

flower

marchew

marchew

Daucus carota / Marchew zwyczajna

Marchew jest z nami zawsze i wszędzie 😉 Towarzyszy nam od dziecka i nie ma warzywniaka, w którym nie dałoby się jej kupić. Jest tania no i dostępna przez cały rok. Ja dodaję marchew do wszystkiego: do zup, surówek, dań smażonych (moje pseudo risotto bez marchewki się nie obędzie), choć wiadomo, że najzdrowsza jest marchewka schrupana na surowo. Nadaje potrawom pyszny słodki smak. Pokrojona i podsmażona z ziołami stanowi pyszną przekąskę. A ostatnimi czasy bardzo modne są ciasta i torty marchewkowe.

marchew

Gatunków marchwi jest ponad 60. Rośnie właściwie na całym świecie, na wszystkich szerokościach geograficznych.

Ciekawostka: u niektórych dzikich i pastewnych gatunków marchwi korzeń ma kolor biały (ta odmiana nie ma beta-karotenu) lub bordowy (jak burak), a nawet czarny. Ta nasza ukochana pomarańczowa odmiana pojawiła się dopiero w VII wieku – wyhodowali ją Holendrzy. Marchew jest rośliną miododajną. Kwitnie i daje nasiona w drugim roku od wysiania. W Portugalii robi się z marchwi dżem.

Wykorzystuje się korzeń, liście (karotenoidy, ryboflawina, potas), kwiaty (antocyjany, flawonoidy) i nasiona (tłuszcz i olejek eteryczny) marchwi. Olej z marchwi w sprzedaży to zazwyczaj macerat olejowy, rzadziej można dostać olej tłoczony z nasion. Jest też oczywiście możliwy hydrolat, ale nigdzie jeszcze takowego nie widziałam.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A, B, C, E, H, K, PP
– minerały: potas, sód, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, mangan, miedź, jod, kwas foliowy, związki siarkowe
– karotenoidy, szczególnie beta-karoten, którego marchew ma najwięcej ze wszystkich dostępnych u nas roślin (szpinak, jarmuż, dynia i papryka czerwona też mają, ale o połowę mniej)
– falkarinol, który redukuje ryzyko rozwoju nowotworów
– flawonoidy
– pektyny
– lecytyna
– enzymy
– olejek eteryczny

Podczas gotowania tracona jest połowa witaminy C, potasu i sodu. Lepiej gotować marchew w całości, niż pokrojoną.

marchew okragla

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • wzmacnia odporność
  • wzmacnia organizm (2 szklanki soki dziennie)
  • luteina wpływa pozytywnie na wzrok
  • pomaga przy nadciśnieniu tętniczym
  • pektyny obniżają poziom cholesterolu – zapobiegają miażdżycy
  • flawonoidy wspomagają naczynia wieńcowe – zapobiegają chorobie wieńcowej
  • zapobiega awitaminozie, szczególnie wit. A – jej objaw to m.in. suchość skóry lub gałek ocznych, a także tzw. ‚kurza ślepota’ (niedowidzenie zmierzchowe)
  • pomocna przy niedokrwistości, szczególnie u dzieci i młodzieży
  • pomaga na zaburzenia trawienne, szczególnie u niemowląt i małych dzieci (biegunki – gotowana)
  • usprawnia perystaltykę jelit (surowa)
  • pomaga przy chorobach wątroby i nerek
  • pomaga przy zapaleniach jamy ustnej (płukanie sokiem)
  • pomaga przy zaparciach i hemoroidach
  • pomaga przy odrobaczaniu
  • jako środek wykrztuśny (sok) pomaga przy astmie, bronchicie, chrypce
  • nadaje delikatny złoty kolor cerze
  • chroni przed promieniowaniem UV
  • może zapobiegać rozwojowi nowotworów

Przeciwwskazania!

Nie stosować dawek większych niż zalecane – może to spowodować nieładny marchewkowy kolor cery, ale też spowodować nadmiar witaminy A w organiźmie, co może prowadzić do powiększenia wątroby, problemów ze wzrokiem, nadpobudliwości oraz problemów skórnych. Przy cukrzycy spożywać tylko surową marchew – podczas gotowania wzrasta aż trzykrotnie indeks glikemiczny. Zielona część korzenia może być toksyczna. Marchewkę warto spożywać w towarzystwie oleju lub tłustego mleka, masła, ze względu na obecność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).

marchewki

flower Kosmetycznie:

  • przywraca miękkość, gładkość i elastyczność
  • ma działanie przeciwzmarszczkowe – karoteniody to antyoksydanty
  • ma działanie regenerujące
  • reguluje pracę gruczołów łojowych
  • wspomaga leczenie trądziku
  • pomaga na oparzenia i owrzodzenia, odmrożenia (okłady ze startego korzenia)
  • daje efekt rozświetlenia i nadaje delikatny złoty kolor cerze
  • pośrednio chroni przed promieniowaniem UV
  • wykorzystywana w domowych maseczkach
  • sok można użyć jak tonik do twarzy lub płukankę do włosów (zniszczone, suche, łamliwe)

marchew na targu

Do jakiej cery można jej używać?

– sucha
– trądzikowa
– tłusta
– zmęczona, poszarzała
– dojrzała

Maseczki:

  • starta surowa marchew, kilka kropli soku z cytryny, oliwa z oliwek – utrzeć i nałożyć na pół godziny
  • starta surowa marchew, twaróg, żółtko
  • starta surowa marchew, łyżeczka mąki ziemniaczanej, łyżeczka gęstego naturalnego jogurtu – wymieszać i nałożyć na 15 minut
  • starta surowa marchew, olej (dobrany do naszej cery) lub oliwa z oliwek, kilka kropli soku z cytryny, miód
  • starta surowa marchew, rozrobione w mleku drożdże, kilka kropli oleju dobranego do naszej cery lub oliwy z oliwek

Czasem marchewkę znajdziemy w kosmetykach drogeryjnych. Zazwyczaj gdzieś na szarym końcu składu, więc pytanie ile tam tak naprawdę jej jest? Ja dodaję do kosmetyków nagminnie, szczególnie zimą, bo uwielbiam jak po mazidle z marchewką wygląda moja cera – jest rozświetlona i ma ładny ciepły kolor, zimowa bladość znika 🙂 A przy tym mam pełną kontrolę nad ilością. Bo marchewka lubi barwić ciuchy czy poduszkę – trzeba zaczekać aż się krem / olejek wchłonie lub zdjąć nadmiar chusteczką. Mimo to uwielbiam – w przyrodzie równowaga musi być, więc coś za coś 😉

flower

skarby lasów: wrzos

skarby lasów: wrzos

Calluna vulgaris / Wrzos zwyczajny (pospolity)

Lubicie te niepozorne malutkie kwiatki, które zakwitają jesienią? Ja uwielbiam!

wrzos

Wrzos występuje głównie w Europie, ale także w Azji czy Afryce.

Ciekawostka: w niektórych krajach robi się wrzosowe piwo. Uważa się, że biały wrzos przynosi szczęście tak samo jak u nas czterolistna koniczyna. Dawniej miał znaczyć miejsca spoczynku wróżek, a także był świętą rośliną druidów. A tak bardziej pospolicie – nazwa Calluna pochodzi od słowa „zamiatać”, bo do dziś z wrzosu robi się… miotły.

Leczniczo wykorzystuje się kwiaty i liście.

Jakie ma składniki aktywne?

– olejek eteryczny
– związki mineralne, głównie krzem i potas
– garbniki (działanie przeciwbakteryjne)
– flawonoidy (działanie przeciwbakteryjne, rozkurczowe, moczopędne)
– kwasy organiczne
– arbutyna (dezynfekuje drogi moczowe, działa tylko w środowisku alkalicznym)

wrzos calluna vulgaris

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • ma działanie uspokajające (bezsenność) i relaksujące
  • ma działanie napotne
  • ma działanie przeciwzapalne, szczególnie na układ moczowy – dezynfekuje drogi moczowe
  • ma działanie moczopędne (choroby nerek, np. kamica nerkowa)
  • pomaga na reumatyzm, dolegliwości stawowe i kostne, gościec
  • pomaga na kłopoty z trawieniem – wzmaga wydzielanie soków żołądkowych, pomaga przy biegunkach, nieżytach, braku łaknienia
  • pomaga przy chorobach wątroby i dróg żółciowych
  • miód wrzosowy pomaga na problemy z prostatą

Odwar z kwiatów:

1 – 1,5 łyżki kwiatów zalewamy 250 ml wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu pod przykryciem 3 – 5 minut. Pijemy po 100 ml 2 – 3 razy dziennie: przed posiłkiem na problemy z układem pokarmowym, a po posiłku na problemy z układem moczowym.

Przeciwwskazania!

Brak. Jeśli chodzi o kobiety w ciąży i karmiące, to nie robiono badań. Ale dzieciom można spokojnie podawać.

flower Kosmetycznie:

  • ma działanie nawilżające
  • chroni przed wpływem czynników zewnętrznych
  • regeneruje i ujędrnia skórę
  • ma działanie przeciwzapalne i ściągające
  • pomaga przy egzemie i trudno gojących się ranach
  • włosy: pielęgnuje ciemne włosy

wrzos calluna vulgaris

Do jakiej cery można go używać?

– sucha
– trądzikowa
– starzejąca się

flower

koniczyna czerwona

koniczyna czerwona

Trifolium pratense / Koniczyna czerwona (łąkowa)

Koniczynę (tak samo jak mniszka lekarskiego) doskonale zna każde dziecko. Spotkać ją można na każdym zielonym podwórku 🙂 A która z nas nie robiła w dzieciństwie wianków z koniczyny? Albo zupy na niby? A czterolistną koniczynę udało się wam kiedykolwiek znaleźć? Mnie się udało, ale dopiero całkiem niedawno, choć w dzieciństwie się jej naszukałam sporo. Koniczyna bardzo miło mi się kojarzy, a okazuje się, że ma też świetne lecznicze własności. Szczególnie czerwona wersja, którą się wykorzystuje w kosmetyce.

koniczyna czerwona

Gatunków koniczyny jest jakieś 250. Z tego w Polsce występuje ich ponad dwadzieścia. Rośnie ona wszędzie za wyjątkiem Australii.

Ciekawostka: wśród licznych gatunków jest także koniczyna kolczasta. Koniczyna jest często siana jako poplon – poprawia własności gleby.

Leczniczo wykorzystuje się kwiaty oraz górne listki.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy B, C i E
– sole mineralne: potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo
– kwasy fenolowe: kwas kumarowy, kwas salicylowy
– flawonoidy i izoflawonoidy
– garbniki
– antocyjany (barwniki)
– ksantyna i hipoksantyna
– aspargina
– tyrozyna
– olejek eteryczny (mało – 0,03%)

koniczyna czerwona

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • ma działanie moczopędne – pomocna w chorobach nerek, np. kamicy nerkowej, zapaleniach pęcherza i układu moczowego
  • ma działanie wykrztuśne
  • pomocna przy nieżytach górnych dróg oddechowych, przy uporczywym kaszlu (napar, odwar)
  • zmniejsza stany zapalne oskrzeli i objawy astmy
  • pobudza procesy trawienne (zaparcia, brak apetytu – napar, odwar)
  • obniża poziom złego cholesterolu LDL (miażdżyca, choroba wieńcowa)
  • zmniejsza lepkość krwi i poprawia mikrokrążenie
  • oczyszcza krew z toksyn
  • jest antyoksydantem
  • ma działanie przeciwzapalne
  • zapobiega osteoporozie
  • ma działanie hipoglikemiczne – hamuje wchłanianie glukozy
  • działa uspokajająco (łagodzi stany depresyjne i lękowe)
  • łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego, reguluje menstruacje, hamuje nadmierne krwawienia miesiączkowe
  • ma własności estrogenne – pomocna w okresie menopauzalnym u kobiet (łagodzi objawy, zapobiega osteoporozie, redukuje uderzenia gorąca)

flower Zewnętrznie:

  • pomaga przy oparzeniach, świądzie skóry, trudno gojących się ranach (okłady z odwaru, kąpiele)
  • można użyć do płukania jamy ustnej i gardła przy stanach zapalnych (odwar, napar, syrop)
  • okłady mają działanie przeciwobrzękowe
  • świeżym kwiatkiem można potraktować ukąszenia po komarach (świeże kwiaty)
  • może zmniejszać łysienie androgenne (wewnętrznie i wcierki w skórę głowy), ale tu potrzeba sporo cierpliwości

koniczyna rysunek

Napar:

Dwie i pół łyżki ziela rozdrabniamy, zalewamy wrzątkiem (3 szklanki) i pozostawiamy pod przykryciem na 20 minut. Odcedzamy. Pijemy po 2/3 szklanki 3 razy dziennie, na godzinę przed posiłkiem.

Odwar:

1,5 łyżki ziela koniczyny rozdrobnić, wsypać do pół litra wrzącej wody. Gotować pod przykryciem 15 minut, później zostawić do ostudzenia. Odcedzić. Pić 3 razy dziennie po pół szklanki przed jedzeniem.

Przeciwwskazania!

Nie stosować u kobiet w ciąży, karmiących, podczas terapii hormonalnych oraz podczas przyjmowania leków rozrzedzających krew. Nie stosować u dzieci poniżej 12 roku życia.

flower Kosmetycznie:

  • nawilża
  • poprawia elastyczność i ujędrnia – wpływa na produkcję kolagenu
  • ma działanie antyoksydacyjne
  • ma działanie przeciwzapalne
  • hamuje nadmierny łojotok
  • pomaga na zmiany łuszczycowe, egzemy, trądzik
  • uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne (także wewnętrznie!)
  • rozjaśnia cerę – pomaga na przebarwienia
  • leczy trądzik androgenny
  • włosy: wzmacnia, zmniejsza łamliwość (coś na zniszczone włosy!) i przyspiesza przyrost

koniczyna trifolium pratense

Do jakiej cery można go używać?

– sucha
– trądzikowa
– tłusta
– naczynkowa
– dojrzała

flower

rokitnik

rokitnik

Hippophae rhamnoides Oil / Rokitnik zwyczajny / pospolity.

Ostatnio sporo się o rokitniku mówi. I dobrze, bo owoce tej rośliny są nie tylko smaczne, ale też bardzo zdrowe. Kwiatki ma niepozorne, za to owoce wyglądają bardzo ładnie w ogrodzie, często zostając na krzaczkach nawet po opadnięciu liści. I właściwie wtedy dopiero można je zbierać, bo po pierwszym przemarznięciu tracą nutkę goryczki, która nie każdemu może pasować.

Na rynku można spotkać soki i dżemy z owoców rokitnika. Pamiętać tylko należy o systematyczności. A propos systematyczności – można zrobić także nalewkę 😉 Sok też jak najbardziej można zrobić samemu. Można też pić napar z liści.

rokitnik pospolity

Rokitnika spotkać można w Europie i Azji. Ciekawostka: rokitnik w Polsce objęty jest częściową ochroną. Czasem zwany ananasem rosyjskim, z powodu smaku. A nazwa łacińska to ‚błyszczący koń’ 😉 Wzięło się to stąd, że dawniej dawano koniom owoce rokitnika, aby pozbyć się robali i przez to konie ładnie wyglądały. Proszę 🙂

Olej jest tłoczony z owoców (zawiera głównie omega-7) lub nasion (jaśniejszy i nie tak gęsty, zwiera 70% omega-3 i 6) rokitnika.

Jakie ma składniki aktywne?

– duuużo witaminy C (najwięcej po dzikiej róży), a oprócz tego witaminy E (więcej niż w kiełkach pszenicy), F, K (najwięcej ze wszystkich owoców) i P, B12, prowitaminy A (więcej niż marchew) i D
– substancje mineralne: mangan, żelazo, bor, wapń, krzem
– nienasycone kwasy tłuszczowe
– antyoksydanty
– antocyjany, flawonoidy, fosfolipidy, garbniki.

Imponujące, szczególnie witaminy, prawda? Same dobroci i to sporo!

rokitnik

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie (lepiej działa olej z nasion):

  • wzmacnia odporność (przeziębienia! po chorobach też)
  • działa przeciwbólowo
  • działa przeciwzapalnie i przeciwwirusowo
  • obniża poziom złego cholesterolu LDL (wit. C i E oraz sterole roślinne)
  • obniża ciśnienie krwi (wit. C i potas)
  • pomaga przy dolegliwościach żołądkowych (zgaga, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – spożywać olej 3 razy dziennie po pół łyżeczki pół godziny przed posiłkiem, niestrawności i zaparcia)
  • pomaga przy chorobach reumatycznych (olej i napar z liści)
  • pomaga przy problemach z krzepliwością krwi (wit. K)
  • pomaga przy stanach zapalnych śluzówki i dziąseł – można żuć 3 razy dziennie
  • normalizuje aktywność enzymów wątrobowych i kwasów żółciowych w surowicy
  • pomaga na zespół suchego oka
  • okłady można zastosować przy zapaleniu spojówek
  • zapobiega demencji i chorobie Alzheimera

flower Zewnętrznie:

  • pomaga w gojeniu trudnych do leczenia ran / odmrożeń / odleżyn / oparzeń (także tych słonecznych czy RTG) – smarować 2 – 3 razy dziennie
  • pomaga w leczeniu grzybic

Przeciwwskazania!

Nie stosować przy stanach zapalnych trzustki i wątroby, przy ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego i kamicy żółciowej, przy chorobach jelit i nerek oraz cukrzycy! Nie jest zalecany dla dzieci poniżej dwunastego roku życia. Po trzech miesiącach stosowania zrobić przerwę.

flower Kosmetycznie (lepiej działa olej z owoców):

  • opóźnia efekty starzenia, redukuje zmarszczki, regeneruje i odmładza
  • zapobiega szkodliwemu działaniu wolnych rodników
  • rozświetla cerę
  • zmniejsza przebarwienia
  • nawilża i odżywia
  • pomaga na zmiany łuszczycowe, egzemy
  • pomaga zmniejszyć blizny i rozstępy
  • chroni przed promieniowaniem UV (niski faktor)
  • włosy: zapobiega wypadaniu, łamliwości i rozdwajaniu, działa przeciwłupieżowo

Uwaga! Olej z rokitnika może barwić lekko skórę, ale bardziej w sensie wyrównania kolorytu i nadania złotego odcienia 🙂 W kremach może barwić lekko ciuchy czy poduszkę – w tym przypadku najlepiej jest poczekać do wchłonięcia, lub gdy się spieszymy przyłożyć do skóry chusteczkę higieniczną, w którą nadmiar kremu sobie wsiąknie. Kolor z kremu znika z czasem, co jest procesem całkowicie naturalnym i nie pogarsza własności kremu. Z tego powodu kosmetycznie stosujemy zawsze rozcieńczony.

rokitnik

Do jakiej cery można go używać?

– suchej
– zniszczonej
– trądzikowej
– zmęczonej
– dojrzałej

flower

mniszek lekarski, czyli mlecz

mniszek lekarski, czyli mlecz

Taraxacum officinale / Mniszek lekarski (pospolity)

Ach jak ja kocham łąki pełne kwitnących mleczów! Niezmiennie kojarzą mi się z wiosną i początkiem lata 🙂 Mam wrażenie, że mniszek jest u nas bardzo niedoceniany, najczęściej traktowany jak chwast, bo rozsiewa się bardzo łatwo, a zasięg nasion może mieć nawet dziesięć kilometrów! A on ma tyle dobroci w sobie! Wygląda tak pięknie, że każdej wiosny wciąż od nowa robię mu pełno zdjęć 🙂

Ciekawostka: w Niemczech korzeń mniszka lekarskiego wykorzystuje się do produkcji niby-kawy. Młode pączki mniszka można zamarynować np. w occie winnym jak kapary. Liście mniszka można wykorzystywać do badania poziomu skażenia gleby metalami, a odwar wodny z liści stosuje się do zwalczania mszyc.  Inne ciekawe nazwy mniszka to podróżnik mleczowaty, męska stałość (a to ciekawe! 😉 ), wołowe oczy lub zdmuchawnik (korektor gramatyki w kompie dziwi się cóż to za nazwa) 🙂 Mlecz natomiast to całkiem inna roślina.

A poza tym można spożywać go na wiele różnych sposobów: młode listki można dodawać do sałatek, zup i sosów (błonnik, sole potasu, żelaza, wapnia, magnezu oraz fosforu, witamina C, witaminy grupy B), można kwiatki smażyć w cieście np. naleśnikowym, można robić z niego wino oraz syrop / miodek albo nalewkę, a z dodatkiem korzenia łopianu napój orzeźwiająco – wzmacniający, herbatki i soki.

mniszek lekarski

Mniszek występuje w Europie, Azji i północnej Afryce. Do obu Ameryk też już dotarł. W Europie występuje ponad tysiąc gatunków mniszka. W Polsce około dwieście.

Leczniczo wykorzystuje się kwiaty, liście oraz korzenie w postaci odwarów, wywarów i naparów.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy: A, C, E, K, B6, ryboflawiny
– substancje mineralne: fosfor i miedź, wapń, żelazo, mangan, potas, kwas foliowy
– inulina (34% w korzeniu), która jest prebiotykiem: stymuluje wzrost korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego, powoduje obniżenie poziomu cholesterolu i lipidów w surowicy krwi, usprawnia pracę przewodu pokarmowego zapobiegając zaparciom, redukuje toksyczne metabolity, poprawia wchłanianie wapnia z układu pokarmowego
– liście: flawonoidy, flenolokwasy, karotenoidy, potas, magnez, krzem, żelazo witaminy: C i B
– fitoestrogen (kwiaty)
– interferony – białka, które pomagają walczyć z choróbskami, także nowotworami, mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe
-antyoksydanty

foto

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • obniża poziom glukozy we krwi (kwiaty)
  • ma działanie moczopędne i przeciwzapalne (kwiaty)
  • pobudza czynności wątroby (korzeń, liście), redukuje również zgromadzony w niej tłuszcz
  • ułatwia produkcję i przepływ żółci (korzeń, liście)
  • ułatwia trawienie przez zwiększanie wydzielania soków żołądkowych (korzeń, liście), a tym samym zapobiega zaparciom
  • pomaga przy niewydolności nerek (ma działanie diuretyczne)
  • pomaga przy przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego, przewodów moczowych, kamicy moczowej
  • działa oczyszczająco na organizm, także na krew, usuwa toksyny
  • ma działanie przeciwnowotworowe (wyciąg z liści, napar z korzenia)
  • pomaga na artretyzm i reumatyzm (działanie przeciwzapalne)
  • ma działanie antyoksydacyjne (wyciąg z liści)
  • pomaga przy awitaminozie / anemii (witaminy i minerały)
  • pomaga przy przewlekłych nieżytach gardła i jamy ustnej (napar z kwiatów)
  • reguluje zaburzenia miesiączkowania i jajeczkowania (też napar z kwiatów)

flower Zewnętrznie:

  • pomaga na brodawki w pierwszej fazie ich pojawiania się (mleczko)
  • przyspiesza gojenie się skóry

Odwar z suchego korzenia:

Dwie łyżki rozdrobnionego korzenia mniszka zalać pół litra wrzącej wody. Gotować na wolnym ogniu, pod przykryciem 10 minut. Przecedzić. Pić 2 -3 razy dziennie przed jedzeniem. Działa żółciopędnie, moczopędnie i odtruwająco, ułatwia trawienie.

Napar z kwiatów:

Łyżkę kwiatów zalać wrzącą wodą i parzyć pod przykryciem 10 minut. Przecedzić. Pić 2 – 3 razy dziennie po pół szklanki.

Przeciwwskazania!

Zachować ostrożność przy problemach z woreczkiem żółciowym, drogami żółciowymi, przy kamicy żółciowej – należy się koniecznie poradzić lekarza, bo mniszek często jest zalecany właśnie przy tych problemach! Nie stosować przy chorobach wrzodowych. Nie stosować w ciąży, w okresie laktacji i u małych dzieci.

flower Kosmetycznie:

  • ma działanie przeciwzapalne
  • ma działanie antyoksydacyjne
  • wygładza i zmiękcza skórę
  • przyspiesza gojenie, wycisza stany zapalne, zmniejsza widoczność blizn
  • wybiela przebarwienia
  • poprawia koloryt (wywar, tonik z kwiatów)
  • opóźnia procesy starzenia (antyoksydanty)
  • można wykorzystać do domowych maseczek na trądzik, można przemywać skórę tonikiem z rozcieńczonego wodą odwaru
  • wspomaga walkę z egzemą i łuszczycą
  • włosy: działa przeciwłupieżowo i przeciwłojotokowo, odżywia (płukanki) i stymuluje wzrost

mniszek lekarski dmuchawiec

Do jakiej cery można go używać?

– sucha
– trądzikowa
– starzejąca się
– z przebarwieniami

flower