akacja / robinia akacjowa

akacja / robinia akacjowa

Robinia pseudoacacia / Robinia akacjowa, grochodrzew akacjowy

Wiosna w tym roku jest przecudowna, oferuje nam tyle dobroci, że aż nie wiadomo w co najpierw ręce włożyć 🙂 U mnie w ostatnich dniach króluje akacja, bo akurat mamy jej prawdziwy wysyp – drzewa obwieszone są białymi gronami kwiatów i nie dość, że pięknie wyglądają, to jeszcze obłędnie pachną! A i ku zdrowotności można te cudne kwiatki wykorzystać 🙂

W zeszłym roku po kilku dniach kwitnienia robinii akacjowej przyszły gwałtowne burze i kwiatki bardzo szybko opadły – w tym już od tygodnia kwitną i miodzą bardzo intensywnie i wciąż możemy się nimi cieszyć 🙂 Ja czasem gdy po drodze do pracy spotykam drzewo robinii akacjowej, zrywam sobie gronko kwiatów, żeby pachniały mi przez cały dzień 🙂

robinia akacjowa

Najbardziej znany jest chyba miód akacjowy – jeden z moich ulubionych (zalecany szczególnie przy chorobach układu moczowego, zaburzeniach krążenia, chorobach sercowych), można kwiatki smażyć w cieście naleśnikowym, dodawać do sałatek i wypieków, można je ususzyć (przechowywać w szczelnie zamkniętym słoiku, żeby nie zjadły ich nam mole), można zrobić z nich przepyszny syrop lub nalewkę, a można dodać je do kąpieli. Kwiatki można też zamrozić na później. I to wszystko z jednego gatunku drzewa! 😀

Robinia akacjowa, dla mnie od dziecka znana jako po prostu akacja (choć ta nazwa nie jest prawidłowa) przywędrowała do nas z USA jako roślina ozdobna – pan, który ją przywiózł, nazywał się Jean Robin, stąd nazwa. Jest jej coraz więcej, czasem nawet uznawana za chwast, bo jest gatunkiem bardzo inwazyjnym i bardzo szybko się rozprzestrzenia. Działa podstępnie, bo wydziela do gleby pewne związki, których nie lubią inne rośliny. Wyjątkiem są czarny bez, pokrzywy (które rosną wszędzie) i jaskółcze ziele. Tak więc zbierać kwiatki można do woli (z zachowaniem zasad oczywiście), na pewno akacjom nie zaszkodzimy 😉

robinia akacjowa

Często wykorzystuje się drewno akacjowe, bo jest twarde i odporne oraz ma dużą wartość opałową. Ale uwaga – cała roślina poza kwiatkami jest trująca! Z kwiatków robinni akacjowej robi się też pachnący olejek.

Wiecie, że oprócz akacji kwitnącej na biało istnieje też akacja kwitnąca na różowo? Nie jest tak powszechna jak biała, ale równie przepiękna. Ja ogólnie kocham drzewa robinii akacjowej, za wygląd, zapach i dlatego, że kojarzą mi się z początkiem lata i najpiękniejszym w roku czasem.

A jeśli znaliście jakiegoś masona, którego nie ma już na tym świecie, to możecie sprawić mu przyjemność przynosząc na jego grób liście akacji, które dla masonów są symbolem nieśmiertelności.

robinia akacjowa

Jakie ma składniki aktywne?

– sole mineralne
– kwasy organiczne
– glikozydy
– flawonoidy: robininę, akacetynę, kemferol i epigeninę i inne
– cukry
– olejki eteryczne: piperonal, farnezol i linalol
– garbniki

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • wzmacnia organizm
  • działa uspokajająco i nasennie
  • ma działanie moczopędne – pomocna w chorobach nerek, np. kamicy nerkowej, zapaleniach pęcherza i układu moczowego, dnie moczanowej
  • działa rozkurczowo na mięśnie gładkie układu pokarmowego
  • wspomaga leczenie nadkwasoty układu pokarmowego – zgaga, refluks
  • wzmacnia i uszczelnia naczynie krwionośne
  • poprawia krążenie krwi – rozszerza naczynia krwionośne
  • może obniżać ciśnienie krwi
  • przeciwdziała miażdżycy
  • wspomaga wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii
  • ma działanie odtruwające – można podawać po wszelkich zatruciach, także lekami, toksynami
  • wspomaga leczenie reumatyzmu i obrzęków spowodowanych niewydolnocią krążenia
  • świeże kwiatki można żuć – odświeązją oddech

flower Zewnętrznie:

  • wspomaga leczenie zapalenia spojówek i stany przemęczenia oczu – okłady z naparu
  • pomaga przy stanach zapalnych skóry

robinia akacjowa

Napar:

Łyżkę rozkruszonych suszonych kwiatów zalewamy szklanką wrzątku i pozostawiamy pod przykryciem na 15 minut. Odcedzamy. Pijemy między posiłkami w ciągu dnia – dwa razy po szklance. Herbatka ma działanie uspokajające i nasenne (coś na dobry sen! 🙂 ), a także poprawiające trawienie i wspomagające pracę wątroby.

Herbatka z kwiatów robinni akacjowej ma też działanie wzmacniające – jest świetna do popijania w okresie zimowym czy wczesno wosennym, gdy brak nam energii, w okresach rekonwalescencji, u kobiet po porodzie.

Przeciwwskazania!

Dla celów spożywczych wykorzystujemy tylko i wyłącznie kwiatki – reszta rośliny jest dla człowieka toksyczna (choć dr. Różański podaje, że surowcem są także liście – jak dla mnie w kwiatkach jest tyle dobroci, że liści już nie mam potrzeby zbierać i z nimi eksperymentować 😉 )! Objawy zatrucia to bóle brzucha, mdłości, wymioty, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia. Więc przed jakimkolwiek spożyciem dokładnie kwiatki obieramy z łodyżki i zielonych części. Jest z tym zabawy co nie miara, ale warto!

Zachować ostrożność u osób skłonnych do alergii i kobiet w ciąży.

robinia akacjowa

flower Kosmetycznie:

  • nawilża
  • ma działanie antystarzeniowe
  • wzmacnia naczynia krwionośne

Do jakiej cery można jej używać?

– sucha
– wrażliwa, skłonna do zanieczyszczeń i wyprysków
– naczyniowa
– z trądzikiem różowatym

robinia akacjowa

Kąpiel w kwiatach akacji:

2-3 duże garście suszonych kwiatów akacji, garść kwiatów lawendy, garść liści / ziela melisy lekarskiej zalewamy dwoma litrami wody i gotujemy pod przykryciem na małym ogniu przez 5 minut. Kiedy wszystkie zioła opadną na dno, odcedzamy i wlewamy do wanny z naszą kąpielą 🙂

Tonik z kwiatów akacji:

Szklankę kwiatów akacji zalewamy szklanką wody źródlanej – tak, aby kwiatki były całkowicie przykryte, a wcale nie tak łatwe je ‚utopić’ 😉 Ostawiamy na 24 godziny, odcedzamy i tonik gotowy 🙂 Można dodać do niego łyżeczkę octu winnego. Przechowujemy tydzień w lodówce lub dłużej po dodaniu naturalnego konserwantu.

Maceraty:

Przygotowujemy na bazie wody mineralnej. Można dodawać alkohol, glicerynę, witaminę C, sok cytrynowy, kwas mlekowy, octowy, białe wino.

flower

skarby lasów: jarzębina

skarby lasów: jarzębina

Sorbus aucuparia / Jarząb pospolity (Jarzębina pospolita)

Jarzębina, bo tak się to drzewko powszechnie nazywa, znana wszem i wobec, sadzona jest często przy drogach i w ogrodach jako ozdoba – jesienią wygląda przepięknie z kiściami czerwonych owoców. Ptaki je uwielbiają i my też powinniśmy, bo zawierają wiele dobrych substancji, o czym już nie każdy wie.

Owoców jarzębiny można użyć do robienia dżemów, musów (np. z jabłkami), soków lub alkoholi.

jarzebina

Jarzębiny jest kilka gatunków. Istnieje też taki o większych owocach, które nie mają gorzkiego posmaku. Drzewka z czerwonymi owocami spotkamy w Europie, Azji i na Syberii.

Ciekawostka: niegdyś owocami jarzębiny zastępowano mąkę. Używano ich też jako wabik na ptaki. O koralach chyba nie muszę wspominać? 😉

Wykorzystuje się owoce i kwiaty, rzadko liście i pączki.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A (mało), C, E, K, P, PP
– minerały: miedź, magnez, potas, sód, wapń
– kwasy: jabłkowy, cytrynowy, bursztynowy, winowy, sorbowy, parasorbowy
– sorbitol
– karotenoidy (więcej niż marchew)
– flawonoidy
– pektyny
– garbniki
– fruktoza, glukoza, sacharoza

Nas szczególnie zainteresować może obecność w jarzębinie kwasu sorbowego, który pełni rolę konserwantu. Sorbitol zaś nadaje gęstą konsystencję, utrzymuje wilgoć i jest substancją wiążącą.

jarzebina kwiaty

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • ma działanie przeciwzapalne (też kwiaty)
  • obniża poziom cholesterolu
  • pomaga przy nadciśnieniu (kwiaty)
  • ma działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe (odwar) (też kwiaty)
  • pomaga w kamicy nerkowej i innych chorobach nerek (np. dna moczanowa)
  • pomaga w chorobach pęcherzyka żółciowego (poprawia wydzielanie żółci)
  • pomocniczo w nieżytach żołądka, dwunastnicy i jelita cienkiego (też kwiaty)
  • pomaga na żylaki kończyn
  • pomaga na hemoroidy
  • pomaga przy zaparciach (spożywane w nadmiarze może wywołać rozwolnienia i działać przeczyszczająco)
  • pomaga w chorobach wątroby – łagodzi podrażnienie
  • pomaga przy bólach reumatycznych i mięśniowych (okłady)
  • działa przeciwobrzękowo (okłady)
  • pomocniczo przy grypie, przeziębianiach, gorączce (odwar z owoców 1-4 szklanki dziennie z miodem i sokiem owocowym, napar z kwiatów pół szklanki 2-4 razy dziennie)
  • oczyszcza organizm – ma działanie odtruwające
  • kwiaty: pomagają w zaparciach i mają lekkie działanie przeciwzapalne, antyalergiczne, moczopędne, żółciopędne, przeciwobrzękowe, uszczelniają naczynia

Napar z owoców

Łyżkę rozdrobnionych owoców zalewamy szklanką wrzątku, odstawiamy na cztery godziny. Odcedzamy. Pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Odwar z owoców

Łyżkę rozdrobnionych owoców zalewamy szklanką letniej wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy pod przykryciem 5 minut. Gdy ostygnie, odcedzamy. Pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Napar z kwiatów

1-2 łyżki kwiatów jarzębiny (świeżych lub ususzonych) zalewamy szklanką wrzątku. Zostawić na pół godziny pod przykryciem, odcedzić. Pić po 100 ml 2-4 razy dziennie (przy przeziębieniu można nieco więcej).

Przeciwwskazania!

Przed spożyciem trzeba owoce wysuszyć, zblanszować lub przemrozić (2 doby) – zawarty w nich kwas parasorbowy może mieć działanie wymiotne lub powodować biegunki. Jarzębina jest bezpieczna dla dzieci.

jarzebina

flower Kosmetycznie:

  • ma działanie przeciwstarzeniowe (podnosi elastyczność i sprężystość)
  • nawilża (sorbitol)
  • rozjaśnia cienie pod oczami, likwiduje obrzęki
  • wycisza rozszerzone naczynka (też kwiaty)
  • działa rozświetlająco
  • rozjaśnia przebarwienia
  • ma działanie przeciwzapalne i antybakteryjne, lekko ściągające
  • chroni przed promieniowaniem UV (karotenoidy)

jarzębina w parku

Do jakiej cery można jej używać?

– sucha
– trądzikowa
– naczynkowa
– zmęczona

Maseczki

  • odwaru z owoców lub naparu z kwiatów można użyć jak toniku przy trądziku, rozszerzonych porach, rozszerzonych naczyniach, stanach zapalnych
  • napar z kwiatów / odwar z owoców można użyć jako okładu na zmęczone oczy, przy zapaleniu spojówek
  • resztę owoców po gotowaniu można wykorzystać do zrobienia maseczki: dodać łyżkę miodu i nałożyć na pół godziny.

Ocet na kwiatach jarzębiny

  • okłady na stłuczenia, krwiaki, obrzęki
  • do skóry z problemami trądziku
  • płukanka do zniszczonych włosów

flower

tymianek

tymianek

Thymus vulgaris / Tymianek właściwy (Macierzanka tymianek)

Tymianek jakoś zewsząd mnie ostatnio atakuje 😉 Gdziekolwiek się nie obejrzę, cokolwiek czytam, tam wszędzie tymianek. Może dlatego, że sezon przeziębieniowo – grypowo – kaszlowy w pełni, a tymianek na kaszel między innymi właśnie ma pomagać. Wiedzieliście o tym? Większość ludzi zna tymianek jako przyprawę (o której nie każdy wie, że poprawia trawienie i wzmaga apetyt). A ten mały niepozorny krzaczek czyni cuda.

tymianek kwiaty

Tymianek lubi ciepło. Ja też lubię ciepło, więc lubię też tymianek 😉 Dziko rośnie głównie na południu Europy, w krajach śródziemnomorskich. Lubi słoneczko, jak ja 😉 W Polsce też jest hodowany, ale trzeba go chronić przed zmarznięciem.

Ciekawostka: w Egipcie tymianku używano do balsamowania zwłok. Brrrr. Pewnie ze względu na jego odkażające i bakteriobójcze własności 😉 Thymon to po grecku odważny.

Wykorzystuje się ziele, czyli całe (niezdrewniałe) gałązki tymianku.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A, B, C
– minerały: potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo
– olejki eteryczne: tymol, karwakrol i inne
– kwasy polifenolowe
– garbniki
– flawonoidy
– gorycze
– saponiny

Nas kosmetycznie może szczególnie zainteresować fakt, że jednym z olejków eterycznych zawartych w tymianku jest linalool – składnik, który znajdziemy często w składach kosmetyków. Tymianek zawiera także saponiny, które między innymi powodują pienienie się roztworów wodnych.

tymianek thymus vulgaris

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • wzmacnia odporność
  • ma działanie bakteriobójcze oraz grzybobójcze, przeciwzapalne (według badań ma działanie silniejsze niż antybiotyki na niektóre bakterie, a nawet działa na bakterie, które są na antybiotyki odporne)
  • ma działanie wykrztuśne – pomocny przy kaszlu
  • pomaga w dolegliwościach gardła i krtani, chrypie, anginie (płukanie naparem)
  • regeneruje uszkodzone dziąsła (płukanie naparem)
  • działa rozkurczowo
  • pomaga przy kłopotach z trawieniem, wzdęciach (1/3 szklanki naparu po posiłku)
  • pomaga przy nieżytach i podrażnieniach żołądka i jelit
  • poprawia apetyt (1/3 szklanki naparu przed posiłkiem)
  • pomaga przy problemach z wątrobą
  • łagodzi bóle reumatyczne (okłady)
  • pomaga w stanach zapalnych pochwy
  • rozgrzewa

flower Zewnętrznie

  • do inhalacji
  • przy wszelkich problemach, które pojawiają się na skórze, np. opryszczce, owrzodzeniach, grzybicach, ropniach itp itd
  • przy problemach, które pojawiają się w jamie ustnej (płukanie naparem)

tymianek

Napar

Łyżkę tymianku zalewamy szklanką wrzątku. Zostawiamy pod przykryciem na 15 minut. Odcedzamy. Pijemy po trochu 1 – 2 szklanki dziennie.

Przeciwwskazania!

Tymol – olejek eteryczny zawarty w tymianku spożywany w nadmiarze jest trucizną! Dlatego też należy ściśle przestrzegać zalecanych dawek i nigdy ich nie przekraczać. Objawy przedawkowania: nudności, wymioty, zapalenie żołądka, problemy z oddychaniem (tymol uszkadza wątrobę, nerki, serce, ośrodkowy układ nerwowy, w skrajnych przypadkach powodując zejście śmiertelne). Jeśli spożywamy regularnie, to po trzech miesiącach zrobić przerwę. Nie stosować u kobiet w ciąży, również jako niewinna przyprawa (może pobudzać skurcze macicy).

Trzeba zachować ostrożność, jak z każdym ziołem. Ale jeśli stosujemy się do zaleceń, to nic złego nam się nie stanie, a wręcz zyskamy na spożywaniu tymianku. Pamiętajmy też o tym, że tymianku nie należy gotować, bo wtedy jego dobre własności znikają.

flower Kosmetycznie:

  • odkaża, działa przeciwzapalnie
  • oczyszcza
  • włosy: płukanka (np. z rozmarynem) pomaga w leczeniu łupieżu oraz przetłuszczania skóry głowy

tymianek

Do jakiej cery można jej używać?

– tłusta
– trądzikowa

Zamiast tabletek ‚Tymianek i podbiał’

Łyżeczkę tymianku i łyżeczkę kwiatu podbiału zalewamy szklanką wrzątku. Zostawiamy pod przykryciem na 5 minut. Odcedzamy. Gdy dostatecznie przestygnie, dodajemy łyżeczkę miodu. Pijemy taką szklankę (tzn. zawartość 😉 ) trzy razy dziennie. Pomaga przy bólu gardła, drapaniu, chrypce.

flower

olej kiełki pszenicy

olej kiełki pszenicy

Tritium Vulgare Germ Oil  / Pszenica

Uwielbiam pola pszenicy… najpierw zielone, później pachnące latem – tego zapachu nie da się podrobić. I czasem skubnę sobie kilka kłosków pszenicy, żeby je sobie połuskać i zjeść. Zostało mi tak z dzieciństwa, z czasów, gdy doskonale potrafiłam rozpoznać zboże ozime po ziarenku, z którego wyrasta. Ech, na wspominki się zebrało 😉

Ale fakt jest faktem, że bardzo lubię mieć w domu w wazonie choć kilka kłosów pszenicy. Przypominają mi dzieciństwo, lato i wakacje.

pszenica

Pszenicę uprawia się na całym świecie i wykorzystuje się ją głównie w celach jadalnych. Produkuje się z niej mąkę, kaszę, otręby, makarony (szczególnie cenione z twardej odmiany pszenicy durum), skrobię. Gatunków pszenicy istnieje około dwadzieścia, u nas najbardziej popularna jest pszenica zwyczajna. Orkisz to też jeden z gatunków pszenicy.

Olej jest tłoczony z kiełków pszenicy.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy: A, B D, E (dużo), K, PP
– minerały: sód, wapń, potas, magnez, fosfor, siarka, żelazo
– nienasycone kwasy tłuszczowe (75%): linolowy 54% (omega-6), oleinowy, palmitynowy, stearynowy
– karoteny
– fitoestrole
– proteiny (niektóre włosy mogą ich nie lubić)
– lecytyna

pszenica

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Wewnętrznie:

  • obniża poziom cholesterolu
  • wzmacnia ściany naczyń krwionośnych – zapobiega miażdżycy, zawałom serca, udarom mózgu
  • działa ochronnie na czerwone krwinki
  • działa ochronnie na żołądek i jelita przy chorobie wrzodowej, nieżytach
  • pomaga przy zapaleniu pęcherzyka żółciowego
  • chroni wątrobę
  • lecytyny i cholina pełnią funkcje budulcowe i ochronne dla mózgu i tkanek nerwowych
  • wpływa na poprawę samopoczucia, zmniejsza stres
  • wskazany dla kobiet w ciąży i karmiących: zapobiega wadom wrodzonym i chroni przed poronieniami

Przeciwwskazania:

Nie jest odpowiedni dla osób na diecie bezglutenowej, może uczulać. Do spożywania na zimno (2-5 łyżek dziennie).

flower Kosmetycznie:

  • opóźnia procesy starzenia – chroni przed wolnymi rodnikami
  • nawilża
  • ma działanie ujędrniające i uelastyczniające
  • ma działanie regenerujące
  • pobudza mikrokrążenie
  • koi podrażnienia, pomaga przy gojeniu stanów zapalnych skóry
  • zapobiega powstawaniu cellulitu, rozstępów
  • do pielęgnacji suchej skóry na piętach / łokciach – zmiękcza i niweluje zrogowacenia
  • chroni przed promieniowaniem UV (SPF 20)
  • włosy: regeneruje i wygładza suche i łamliwe włosy (na długość), powstrzymuje wypadanie i pobudza wzrost (skóra głowy)
  • do pielęgnacji paznokci
  • na spierzchnięte usta
pszenica
pszenica

Do jakiej cery można go używać?

– sucha, łuszcząca się
– naczynkowa
– wrażliwa
– zmęczona, blada
– dojrzała

Olej z kiełków pszenicy wchłania się średnio, ale dobrze, po kilku godzinach nie zostaje po nim ślad. Kolor ma ciemno żółty, zapach roślinny, raczej delikatny, nie utrzymujący się po aplikacji. Rano skóra jest miękka, wygładzona i miła w dotyku.

flower

marchew

marchew

Daucus carota / Marchew zwyczajna

Marchew jest z nami zawsze i wszędzie 😉 Towarzyszy nam od dziecka i nie ma warzywniaka, w którym nie dałoby się jej kupić. Jest tania no i dostępna przez cały rok. Ja dodaję marchew do wszystkiego: do zup, surówek, dań smażonych (moje pseudo risotto bez marchewki się nie obędzie), choć wiadomo, że najzdrowsza jest marchewka schrupana na surowo. Nadaje potrawom pyszny słodki smak. Pokrojona i podsmażona z ziołami stanowi pyszną przekąskę. A ostatnimi czasy bardzo modne są ciasta i torty marchewkowe.

marchew

Gatunków marchwi jest ponad 60. Rośnie właściwie na całym świecie, na wszystkich szerokościach geograficznych.

Ciekawostka: u niektórych dzikich i pastewnych gatunków marchwi korzeń ma kolor biały (ta odmiana nie ma beta-karotenu) lub bordowy (jak burak), a nawet czarny. Ta nasza ukochana pomarańczowa odmiana pojawiła się dopiero w VII wieku – wyhodowali ją Holendrzy. Marchew jest rośliną miododajną. Kwitnie i daje nasiona w drugim roku od wysiania. W Portugalii robi się z marchwi dżem.

Wykorzystuje się korzeń, liście (karotenoidy, ryboflawina, potas), kwiaty (antocyjany, flawonoidy) i nasiona (tłuszcz i olejek eteryczny) marchwi. Olej z marchwi w sprzedaży to zazwyczaj macerat olejowy, rzadziej można dostać olej tłoczony z nasion. Jest też oczywiście możliwy hydrolat, ale nigdzie jeszcze takowego nie widziałam.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A, B, C, E, H, K, PP
– minerały: potas, sód, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, mangan, miedź, jod, kwas foliowy, związki siarkowe
– karotenoidy, szczególnie beta-karoten, którego marchew ma najwięcej ze wszystkich dostępnych u nas roślin (szpinak, jarmuż, dynia i papryka czerwona też mają, ale o połowę mniej)
– falkarinol, który redukuje ryzyko rozwoju nowotworów
– flawonoidy
– pektyny
– lecytyna
– enzymy
– olejek eteryczny

Podczas gotowania tracona jest połowa witaminy C, potasu i sodu. Lepiej gotować marchew w całości, niż pokrojoną.

marchew okragla

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • wzmacnia odporność
  • wzmacnia organizm (2 szklanki soki dziennie)
  • luteina wpływa pozytywnie na wzrok
  • pomaga przy nadciśnieniu tętniczym
  • pektyny obniżają poziom cholesterolu – zapobiegają miażdżycy
  • flawonoidy wspomagają naczynia wieńcowe – zapobiegają chorobie wieńcowej
  • zapobiega awitaminozie, szczególnie wit. A – jej objaw to m.in. suchość skóry lub gałek ocznych, a także tzw. ‚kurza ślepota’ (niedowidzenie zmierzchowe)
  • pomocna przy niedokrwistości, szczególnie u dzieci i młodzieży
  • pomaga na zaburzenia trawienne, szczególnie u niemowląt i małych dzieci (biegunki – gotowana)
  • usprawnia perystaltykę jelit (surowa)
  • pomaga przy chorobach wątroby i nerek
  • pomaga przy zapaleniach jamy ustnej (płukanie sokiem)
  • pomaga przy zaparciach i hemoroidach
  • pomaga przy odrobaczaniu
  • jako środek wykrztuśny (sok) pomaga przy astmie, bronchicie, chrypce
  • nadaje delikatny złoty kolor cerze
  • chroni przed promieniowaniem UV
  • może zapobiegać rozwojowi nowotworów

Przeciwwskazania!

Nie stosować dawek większych niż zalecane – może to spowodować nieładny marchewkowy kolor cery, ale też spowodować nadmiar witaminy A w organiźmie, co może prowadzić do powiększenia wątroby, problemów ze wzrokiem, nadpobudliwości oraz problemów skórnych. Przy cukrzycy spożywać tylko surową marchew – podczas gotowania wzrasta aż trzykrotnie indeks glikemiczny. Zielona część korzenia może być toksyczna. Marchewkę warto spożywać w towarzystwie oleju lub tłustego mleka, masła, ze względu na obecność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).

marchewki

flower Kosmetycznie:

  • przywraca miękkość, gładkość i elastyczność
  • ma działanie przeciwzmarszczkowe – karoteniody to antyoksydanty
  • ma działanie regenerujące
  • reguluje pracę gruczołów łojowych
  • wspomaga leczenie trądziku
  • pomaga na oparzenia i owrzodzenia, odmrożenia (okłady ze startego korzenia)
  • daje efekt rozświetlenia i nadaje delikatny złoty kolor cerze
  • pośrednio chroni przed promieniowaniem UV
  • wykorzystywana w domowych maseczkach
  • sok można użyć jak tonik do twarzy lub płukankę do włosów (zniszczone, suche, łamliwe)

marchew na targu

Do jakiej cery można jej używać?

– sucha
– trądzikowa
– tłusta
– zmęczona, poszarzała
– dojrzała

Maseczki:

  • starta surowa marchew, kilka kropli soku z cytryny, oliwa z oliwek – utrzeć i nałożyć na pół godziny
  • starta surowa marchew, twaróg, żółtko
  • starta surowa marchew, łyżeczka mąki ziemniaczanej, łyżeczka gęstego naturalnego jogurtu – wymieszać i nałożyć na 15 minut
  • starta surowa marchew, olej (dobrany do naszej cery) lub oliwa z oliwek, kilka kropli soku z cytryny, miód
  • starta surowa marchew, rozrobione w mleku drożdże, kilka kropli oleju dobranego do naszej cery lub oliwy z oliwek

Czasem marchewkę znajdziemy w kosmetykach drogeryjnych. Zazwyczaj gdzieś na szarym końcu składu, więc pytanie ile tam tak naprawdę jej jest? Ja dodaję do kosmetyków nagminnie, szczególnie zimą, bo uwielbiam jak po mazidle z marchewką wygląda moja cera – jest rozświetlona i ma ładny ciepły kolor, zimowa bladość znika 🙂 A przy tym mam pełną kontrolę nad ilością. Bo marchewka lubi barwić ciuchy czy poduszkę – trzeba zaczekać aż się krem / olejek wchłonie lub zdjąć nadmiar chusteczką. Mimo to uwielbiam – w przyrodzie równowaga musi być, więc coś za coś 😉

flower

olej marula

olej marula

Sclerocarya birrea / Marula

Piliście kiedyś likier z maruli? Nazywa się to Amarula i teraz już spokojnie można w naszym kraju kupić. Kiedyś był to rarytas, więc nie posiadałam się ze szczęścia, gdy dostałam butelkę w prezencie 🙂 Smak ma podobny do Bailaysa, choć Amarula jest nieco inna i bardziej ostra. Macerat z owoców, śmietanka i cukier – brzmi cudownie, prawda? Smakuje też – jeśli ktoś lubi słodkie likiery 🙂

marula owoc

Marula rośnie w południowej i zachodniej Afryce i na Madagaskarze. Drzewka rosną sobie na razie dziko, choć już są podejmowane próby ich hodowli. Owoce maruli są przysmakiem słoni, stąd drzewo czasem nazywane jest ‚słoniowym drzewem’. Żyraf też. Ale w przyrodzie trzeba się odwdzięczyć – słonie przenoszą nasiona maruli w swych trąbach 🙂 Jedno drzewo maruli może dać nawet tonę owoców – choć to jest wartość skrajna.

Drzewa maruli mają płeć – mogą być damskie lub męskie. Owocuje tylko drzewo damskie, ale nie byłoby owoców, gdyby pani nie miała w pobliżu pana. I tak przez kilkaset lat razem… W Afryce wierzy się, że picie naparu z kory drzewa konkretnej płci zaważa na płci dziecka (na odwrót). A co jeśli urodzi się dziecię innej płci niż pożądana? Wtedy jest to bardzo specjalne dziecko, bo miało na tyle silną wolę, aby przezwyciężyć wolę duchów 🙂 Drzewu marula przypisuje się zdolność przywracania płodności, a w niektórych rejonach ślub bierze się właśnie pod tym drzewem, aby zapewnić sobie szczęśliwe małżeństwo i liczne potomstwo. A gdy małżonkowie jednak się pokłócą, to przywiązuje się ich do pnia maruli i zostawia aż przejdzie im złość 😉

Pestki maruli są bardzo twarde (czasem zwane są też kamykami) i z początku ciężko się do nich dobrać – otwierają się same podczas suszenia. Z palonej skórki owoców przyrządza się substytut kawy. Z kory maruli robi się brązowy barwnik, można ją także użyć do inhalacji w celach oczyszczających, lub leczyć nią biegunki i czerwonkę albo wykorzystać w profilaktyce malarii. Liście żuje się aby łagodzić efekty zgagi. Z miąższu owoców wyrabia się soki i dżemy, galaretki czy alkohol. Czy teraz też żałujecie, że to cudowne drzewo nie rośnie u nas? 😉

Olej jest tłoczony z nasion, które są w środku pestki. Czasem nawet samych nasion używa się po prostu jako świeczek, tyle mają oleju w sobie (50-60%). Nasiona można jeść jak orzechy, a olej jest też używany w celach spożywczych. Podobnie jak olej z baobabu jest odporny na jełczenie.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy: C (osiem razy tyle co w pomarańczach), E
– substancje mineralne
– nienasycone kwasy tłuszczowe, omega 6 i 9
– antyoksydanty
– proteiny (28%)
– flawonowidy

marula

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Kosmetycznie:

  • nawilża
  • uelastycznia skórę
  • wygładza zmarszczki
  • rozjaśnia przebarwienia
  • zmniejsza blizny i zmiany trądzikowe
  • pomaga na rozstępy (także zapobiega) i cellulit
  • pomaga przy łuszczycy i egzemach
  • neutralizuje wolne rodniki i pomaga odbudować kolagen – redukuje oznaki starzenia
  • pomaga odbudować naturalną warstwę lipidową
  • wygładza i odżywia usta (suchość, łuszczenie)
  • pomaga na zniszczone paznokcie

marula drzewo

Do jakiej cery można go używać?

– suchej
– wrażliwej
– trądzikowej
– starzejącej się
– dojrzałej

Olej marula faktycznie dość dobrze się wchłania, nawet przy mojej świecącej się w strefie T cerze. Podobnie jak olej z pestek malin zostawia u mnie lekką wyczuwalną warstewkę. Pachnie bardzo bardzo delikatnie. Nie barwi. Rano cera jest bardzo miła w dotyku i pięknie wygładzona.

flower

skarby lasów: wrzos

skarby lasów: wrzos

Calluna vulgaris / Wrzos zwyczajny (pospolity)

Lubicie te niepozorne malutkie kwiatki, które zakwitają jesienią? Ja uwielbiam!

wrzos

Wrzos występuje głównie w Europie, ale także w Azji czy Afryce.

Ciekawostka: w niektórych krajach robi się wrzosowe piwo. Uważa się, że biały wrzos przynosi szczęście tak samo jak u nas czterolistna koniczyna. Dawniej miał znaczyć miejsca spoczynku wróżek, a także był świętą rośliną druidów. A tak bardziej pospolicie – nazwa Calluna pochodzi od słowa „zamiatać”, bo do dziś z wrzosu robi się… miotły.

Leczniczo wykorzystuje się kwiaty i liście.

Jakie ma składniki aktywne?

– olejek eteryczny
– związki mineralne, głównie krzem i potas
– garbniki (działanie przeciwbakteryjne)
– flawonoidy (działanie przeciwbakteryjne, rozkurczowe, moczopędne)
– kwasy organiczne
– arbutyna (dezynfekuje drogi moczowe, działa tylko w środowisku alkalicznym)

wrzos calluna vulgaris

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • ma działanie uspokajające (bezsenność) i relaksujące
  • ma działanie napotne
  • ma działanie przeciwzapalne, szczególnie na układ moczowy – dezynfekuje drogi moczowe
  • ma działanie moczopędne (choroby nerek, np. kamica nerkowa)
  • pomaga na reumatyzm, dolegliwości stawowe i kostne, gościec
  • pomaga na kłopoty z trawieniem – wzmaga wydzielanie soków żołądkowych, pomaga przy biegunkach, nieżytach, braku łaknienia
  • pomaga przy chorobach wątroby i dróg żółciowych
  • miód wrzosowy pomaga na problemy z prostatą

Odwar z kwiatów:

1 – 1,5 łyżki kwiatów zalewamy 250 ml wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu pod przykryciem 3 – 5 minut. Pijemy po 100 ml 2 – 3 razy dziennie: przed posiłkiem na problemy z układem pokarmowym, a po posiłku na problemy z układem moczowym.

Przeciwwskazania!

Brak. Jeśli chodzi o kobiety w ciąży i karmiące, to nie robiono badań. Ale dzieciom można spokojnie podawać.

flower Kosmetycznie:

  • ma działanie nawilżające
  • chroni przed wpływem czynników zewnętrznych
  • regeneruje i ujędrnia skórę
  • ma działanie przeciwzapalne i ściągające
  • pomaga przy egzemie i trudno gojących się ranach
  • włosy: pielęgnuje ciemne włosy

wrzos calluna vulgaris

Do jakiej cery można go używać?

– sucha
– trądzikowa
– starzejąca się

flower

olej baobab

olej baobab

Adansonia Digitata Seed Oil / Baobab

Zobaczyć drzewa baobaby to jedno z moich podróżniczych marzeń, które wciąż jeszcze jest do spełnienia 🙂 Baobaby rosną w Afryce, którą zawsze chciałam odwiedzić (Maroko to już był inny niż nasz świat, choć tylko malutki skrawek tego kontynentu). Więc gdy zobaczyłam, że olej z baobabu zaczął się pojawiać, od razu zapragnęłam go wypróbować.

baobaby

baobab zyrafy

W Afryce baobab wykorzystywany jest do wszystkiego, nazywany drzewem życia, bo daje schronienie, pokarm – nasiona bogate w składniki odżywcze (pawiany też je uwielbiają) – z nasion robi się mączkę i wodę. Ciekawostka: starsze drzewa mogą w sobie zmagazynować nawet kilkadziesiąt tysięcy litrów wody. To jak jedna lub dwie cysterny 😉 Więc o suszę się nie muszą martwić. Właściwie to baobab jest największym sukulentem na naszej planecie.

Baobab czasem jest nazywany drzewem ‚do góry nogami’, bo wygląda, jakby rósł korzeniami do góry. Gatunków baobabu rośnie na Ziemi dziewięć. Baobaby mogą żyć tysiące lat. A jeden owoc waży około 1,5 kilo – podobnie jak kokos. Kwiatki zaś, podczas kwitnienia, otwierają się tylko w nocy, bo są zapylane przez różne nocne żyjątka, w tym nietoperze i ćmy. Kwitną tylko jedną noc w roku…

Olej tłoczy się na zimno z nasion owoców drzewa baobabu. Nasiona wysychają na drzewach, a dopiero później opadają, więc nie muszą być mocno przetwarzane.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy A, C (więcej niż pomarańcze) D, E, F
– substancje mineralne: wapń, magnes, potas
– kwasy tłuszczowe nasycone (palmitynowy: 33%) i nienasycone omega 3 (mało), 6 (31%) i 9
– antyoksydanty
– fitoestrole
– fosfolipidy

baobab

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • olej z baobabu musi być dodatkowo oczyszczony, aby mógł być spożywany wewnętrznie, a nawet wtedy nie powinien być podgrzewany, gdyż mogą wytrącać się toksyczne substancje
  • obniża poziom cholesterolu

flower Kosmetycznie:

  • pomaga zmniejszyć blizny i rozstępy (także zapobiega rozstępom w czasie ciąży)
  • pomaga na zmiany łuszczycowe, egzemy, AZS
  • ma działanie przeciwzapalne
  • zwiększa elastyczność, ujędrnia i napina
  • wygładza zmarszczki
  • nawilża
  • wygładza
  • regeneruje (blizny, rozstępy, poparzenia słoneczne)
  • odmładza
  • chroni przed mrozem i silnym słońcem
  • pomaga wygładzić spierzchnięte usta
  • regeneruje paznokcie
  • łagodzi stany zapalne i obrzęk dziąseł (wmasować niewielką ilość bezpośrednio)
  • włosy: działa regenerująco na końcówki, a wcierany w skórę głowy odżywia i łagodzi podrażnienia (nie obciąża włosów)

baobab

Do jakiej cery można go używać?

– suchej
– zniszczonej
– wrażliwej i atopowej
– z trądzikiem różowatym
– starzejącej się
– dojrzałej

pH: 4,3

flower

olej awokado

olej awokado

Persea Gratissima Oil / Smaczliwka wdzięczna.

Polska nazwa awokado jest przecudowna, prawda? 🙂

Wiem, że wiele osób lubi owoce awokado. Mnie od nich odrzuca, nie wiem, dlaczego, ale tak jest, choć wiem, że są bardzo zdrowe. Owoc awokado reguluje ciśnienie krwi, pracę serca, układ nerwowy. Zawiera luteinę, która ma dobroczynne działanie na nasze oczy. Dzięki obecności jednonienasyconcych kwasów tłuszczowych zapobiega rozwojowi cukrzycy typu II.

Z oleju za to korzystam nagminnie, bo ma cudowne własności: nawilża, odżywia i odbudowuje naturalną barierę lipidową skóry. Niestety nierafinowany olej awokado pachnie awokado… niestety dla mnie, bo tego zapachu też nie lubię. Poza tym sam z siebie jest dość tłusty i gęsty. Więc zwykle ukrywam olej z awokado w kremach lub mieszankach, bo chcę jednak z jego własności korzystać.

awokado

Awokado pochodzi z Meksyku (tak, tak, to jeden z kierunków moich marzeń jeśli chodzi o podróże). Dziś już zawędrowało do Ameryki Południowej, więc jest hodowane także na przykład w Peru (a to marzenie udało mi się wreszcie w tym roku spełnić 🙂 ), do Afryki i Azji, a nawet do południowej Europy. Ciekawostka: owoc awokado dojrzewa baaardzo długo, bo aż ponad pół roku!

Olej jest tłoczony na zimno z miąższu owoców.

Jakie ma składniki aktywne?

– 7 witamin: A, B, D, E, H, K, PP (prawdziwa bomba witaminowa!)
– substancje mineralne: sporo potasu, magnez, mangan, żelazo, fosfor, sód, cynk
– nienasycone kwasy tłuszczowe
– skwalan
– proteiny

Nas kosmetycznie zainteresować może szczególnie kwas glutaminowy – jest go w awokado całkiem sporo. I fakt, że dzięki zawartości witaminy E olej z awokado ma własności przeciwutleniające. No i zawiera lecytynę – naturalny emulgator.

awokado

Na jakie problemy jest odpowiedni?

flower Spożywany wewnętrznie:

  • wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy
  • powoduje obniżenie ciśnienia krwi
  • powoduje obniżenie poziomu cholesterolu LDL – tego złego (zwiększa poziom dobrego cholesterolu HDL)
  • luteina wpływa korzystnie na wzrok (zapobiega zaćmie i zwyrodnieniu plamki żółtej – szczególnie to ostatnie jest wrednym choróbskiem)
  • leczy artretyzm i reumatyzm, co zostało udowodnione wieloma badaniami
  • wspomaga leczenie chorób dziąseł i przyzębia (paradontoza!)

flower Kosmetycznie:

  • pomaga zmniejszyć blizny i rozstępy
  • pomaga na zmiany łuszczycowe, egzemy
  • nawilża, zapobiegając wysuszaniu skóry i powstawaniu zmarszczek (anti-age!)
  • nawilża suchą skórę na piętach czy łokciach
  • koi i łagodzi podrażnienia
  • wygładza i wyrównuje koloryt
  • ma działanie przeciwzapalne i przeciwgrzybiczne
  • chroni przed promieniowaniem UV (faktor 3 – 4)
  • doskonały do domowych maseczek do twarzy

awokado

Do jakiej cery można go używać?

– suchej
– wrażliwej
– trądzikowej
– starzejącej się
– dojrzałej.

flower

koniczyna czerwona

koniczyna czerwona

Trifolium pratense / Koniczyna czerwona (łąkowa)

Koniczynę (tak samo jak mniszka lekarskiego) doskonale zna każde dziecko. Spotkać ją można na każdym zielonym podwórku 🙂 A która z nas nie robiła w dzieciństwie wianków z koniczyny? Albo zupy na niby? A czterolistną koniczynę udało się wam kiedykolwiek znaleźć? Mnie się udało, ale dopiero całkiem niedawno, choć w dzieciństwie się jej naszukałam sporo. Koniczyna bardzo miło mi się kojarzy, a okazuje się, że ma też świetne lecznicze własności. Szczególnie czerwona wersja, którą się wykorzystuje w kosmetyce.

koniczyna czerwona

Gatunków koniczyny jest jakieś 250. Z tego w Polsce występuje ich ponad dwadzieścia. Rośnie ona wszędzie za wyjątkiem Australii.

Ciekawostka: wśród licznych gatunków jest także koniczyna kolczasta. Koniczyna jest często siana jako poplon – poprawia własności gleby.

Leczniczo wykorzystuje się kwiaty oraz górne listki.

Jakie ma składniki aktywne?

– witaminy B, C i E
– sole mineralne: potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo
– kwasy fenolowe: kwas kumarowy, kwas salicylowy
– flawonoidy i izoflawonoidy
– garbniki
– antocyjany (barwniki)
– ksantyna i hipoksantyna
– aspargina
– tyrozyna
– olejek eteryczny (mało – 0,03%)

koniczyna czerwona

Na jakie problemy jest odpowiednia?

flower Spożywana wewnętrznie:

  • ma działanie moczopędne – pomocna w chorobach nerek, np. kamicy nerkowej, zapaleniach pęcherza i układu moczowego
  • ma działanie wykrztuśne
  • pomocna przy nieżytach górnych dróg oddechowych, przy uporczywym kaszlu (napar, odwar)
  • zmniejsza stany zapalne oskrzeli i objawy astmy
  • pobudza procesy trawienne (zaparcia, brak apetytu – napar, odwar)
  • obniża poziom złego cholesterolu LDL (miażdżyca, choroba wieńcowa)
  • zmniejsza lepkość krwi i poprawia mikrokrążenie
  • oczyszcza krew z toksyn
  • jest antyoksydantem
  • ma działanie przeciwzapalne
  • zapobiega osteoporozie
  • ma działanie hipoglikemiczne – hamuje wchłanianie glukozy
  • działa uspokajająco (łagodzi stany depresyjne i lękowe)
  • łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego, reguluje menstruacje, hamuje nadmierne krwawienia miesiączkowe
  • ma własności estrogenne – pomocna w okresie menopauzalnym u kobiet (łagodzi objawy, zapobiega osteoporozie, redukuje uderzenia gorąca)

flower Zewnętrznie:

  • pomaga przy oparzeniach, świądzie skóry, trudno gojących się ranach (okłady z odwaru, kąpiele)
  • można użyć do płukania jamy ustnej i gardła przy stanach zapalnych (odwar, napar, syrop)
  • okłady mają działanie przeciwobrzękowe
  • świeżym kwiatkiem można potraktować ukąszenia po komarach (świeże kwiaty)
  • może zmniejszać łysienie androgenne (wewnętrznie i wcierki w skórę głowy), ale tu potrzeba sporo cierpliwości

koniczyna rysunek

Napar:

Dwie i pół łyżki ziela rozdrabniamy, zalewamy wrzątkiem (3 szklanki) i pozostawiamy pod przykryciem na 20 minut. Odcedzamy. Pijemy po 2/3 szklanki 3 razy dziennie, na godzinę przed posiłkiem.

Odwar:

1,5 łyżki ziela koniczyny rozdrobnić, wsypać do pół litra wrzącej wody. Gotować pod przykryciem 15 minut, później zostawić do ostudzenia. Odcedzić. Pić 3 razy dziennie po pół szklanki przed jedzeniem.

Przeciwwskazania!

Nie stosować u kobiet w ciąży, karmiących, podczas terapii hormonalnych oraz podczas przyjmowania leków rozrzedzających krew. Nie stosować u dzieci poniżej 12 roku życia.

flower Kosmetycznie:

  • nawilża
  • poprawia elastyczność i ujędrnia – wpływa na produkcję kolagenu
  • ma działanie antyoksydacyjne
  • ma działanie przeciwzapalne
  • hamuje nadmierny łojotok
  • pomaga na zmiany łuszczycowe, egzemy, trądzik
  • uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne (także wewnętrznie!)
  • rozjaśnia cerę – pomaga na przebarwienia
  • leczy trądzik androgenny
  • włosy: wzmacnia, zmniejsza łamliwość (coś na zniszczone włosy!) i przyspiesza przyrost

koniczyna trifolium pratense

Do jakiej cery można go używać?

– sucha
– trądzikowa
– tłusta
– naczynkowa
– dojrzała

flower